Trầm hương giá bao nhiêu?
Giá trầm hương đắt hơn vàng chính bởi quá trình hình thành gian nan và hiếm hoi của nó. Phải mất một thời gian rất lâu để trầm hương hình thành trên thân cây Dó, thường mất khoảng từ một vài thập kỷ đến hàng trăm năm, phụ thuộc vào chất lượng của trầm hương. Có người cả đời theo đuổi nghiệp tìm trầm cũng chưa được tận mắt nhìn thấy trầm hương. Chính vì sự quý hiếm đó mà giá trầm hương còn đắt hơn cả vàng. Trầm có nhiều hạng, nhiều loại, phụ thuộc vào chất lượng nhựa trầm.
Trước đây, ông cha ta chỉ tìm thấy trầm hương ở những cây đã chết, phần gỗ đã bị mục hoặc từ những cây đã bị tổn thương trước đó. Cho đến những năm cuối thập niên 80 của thế kỷ XX, một số người chuyên khai thác trầm hương (được gọi là “dân địu”) ở Tiên Phước (Quảng Nam), Hoài Ân (Bình Định)… đã đưa cây Dó Bầu từ rừng tự nhiên về trồng ở vườn nhà, sau đó tìm cách tạo trầm hương trên thân cây Dó. Tuy không rõ bản chất của vấn đề tạo trầm, nhưng nhờ kinh nghiệm, họ tác động một cách có ý thức vào thân cây Dó Bầu, bằng cách khoét trên thân cây những hình chữ nhật, đục sâu vào tầm 5cm, để rồi 7 đến 10 năm sau quay lại khai thác trầm ở những phần thân có tác động này. Việc nuôi trồng trầm hương nhân tạo đã giúp cho trầm hương ngày nay có mức giá thấp hơn, dễ dàng tiếp cận rộng rãi tới đời sống của người dân.
Vậy trầm hương có giá bao nhiêu? Để định được giá trầm hương, phải phân loại được trầm. Trầm hương thường được chia thành hai loại, là trầm hương tự nhiên và trầm hương nhân tạo. Trầm hương tự nhiên mất thời gian khá lâu để hình thành và đặc biệt quý hiếm, quý hiếm bởi 100 cây Dó Bầu mới có một vài cây có trầm hương. Chính vì vậy mà giá trầm hương tự nhiên cao hơn nhiều so với trầm hương nhân tạo. Giá trầm hương tự nhiên trên thế giới từ 50.000 USD – 200.000 USD/kg, giá tinh dầu trầm khoảng 9000 USD/1lít. Trong khi đó mức giá trầm nhân tạo lại khá thấp.
Quá trình chế tác trầm hương
Sau khi thu hoạch trầm từ cây Dó, những tảng, cục, thanh, đoạn gỗ có dính trầm cần phải qua chế tác. Người làm trầm ai cũng có cho riêng mình một bộ xỉa.
– Vậy, bộ xỉa là gì?
Xỉa là bộ đồ nghề trong nghệ thuật nạo trầm. Bộ đồ này gồm bốn đến sáu cái. Từ nhỏ tí và mảnh như cái móc, cái báy để làm vệ sinh tai của thợ hớt tóc, đến lớn như cái đục vũm của thợ mộc. Tất cả phải ngọt, ngót và bén khủng khiếp để có thể nạo phần trầm hương đóng bên trong cây Dó. (Trích lời nhà văn Nguyễn Trí trình bày trong Tiểu thuyết Bãi vàng, đá quý, trầm hương)
Thợ xỉa trầm lành nghề sẽ dùng những dụng cụ gọi là vũm (dũm), tùy thuộc vào hình dáng của trầm mà sử dụng kích cỡ bé, vừa, đến lớn, tỉ mỉ bóc tách phần gỗ trắng ra khỏi mảnh trầm. Phải hết sức chú ý về hình dáng và kích thước của những thỏi trầm, để sau khi làm sạch được phần gỗ trắng miếng trầm vẫn giữ y hình dạng, không bể, gãy hay hỏng dù chỉ là một mảnh nhỏ, một vết xước do da phạm phải sẽ làm giảm giá trị của trầm.
